ÇOCUKLARDA ÖFKE KONTROLÜ

Öfke yaşanması gereken normal bir duygudur. Öfke bir problem değildir. Asıl problem öfkeyi dışa vurma şeklidir.

Çocuklarda öfkenin en sık görüldüğü dönem 1.5-3 yaş arasıdır. Bu yaşlarda bebek kendi özerkliğini kazanmaya başlamakta ve kendini ispatlamaya çalışmaktadır. Onun gözünde kendisi dünyanın merkezindedir ve sahip olduğu her şey ona aittir. Paylaşma kavramıyla henüz tanışmamıştır. İstek ve duygularını sözcüklerle anlatamamakta ve kendince anlaşılamamaktadır. Tüm bu sebeplerle duygularını kontrol etmekte zorlanır ve kızgınlığı bir anda öfkeye dönüşür. Okul öncesi döneme gelindiğinde kızgınlıklar kolayca öfke nöbetine dönebilir ve saldırganca davranışlar sergilenebilir.

ÖFKENİN OLASI NEDENLERİ NELERDİR?

1) İlgi çekme isteği

2) Sözel ifade becerilerinin henüz gelişmemiş olması

3) Uykusuzluk, yorgunluk, açlık ve hastalık vs.

4) Çocuğun duygularını kontrol edememesi

5) Anne babanın öfkesini sağlıklı yollarla ifade etmemesi

6) Öfke durumlarının sonunda istenilen şeyin elde edilmesi

7) Ebeveyn tutumlarında tutarsızlık olması

8) Sık sık çocuğu ve isteklerini reddedici yaklaşımlarda bulunup böylece, çocuğun engellenme duygusunu yaşamasına neden olma

9) Sık sık alay etme, tehdit etme, ad takma, uyarma, göz dağı verme, eleştirme ve azarlama

PEKİ ÖFKEYİ ENGELLEMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR?

► Öncelikle öfke durumları ne zaman, nerede ve hangi durumlarda yaşanıyor? Bunların tespit edilmesi ve bunlardan uzak durulmasıgerekmektedir.

► Çocuğun hazır olma durumuna bakılmadan emir ve isteklerde bulunulmamalıdır.

► Çocuklar uykusuzluk, yorgunlukve açlık gibi konulara tahammüledemezler. Bu konulara özen gösterilmesi gerekmektedir.

► Doğrudan fikirlerinizi dikte etmek yerine, çocuklarınızın seçim yapmalarına olanak tanınmalıdır.

► Öfke durumu yaşayan çocuğunuza karşı sakin ve soğukkanlı olunmalıdır. Sözel ve fiziksel şiddet uygulanmamalıdır. Dediği şeyi yaparak ikincil kazanç elde etmesine ya da bu olumsuz dav- ranışın pekişmesine olanak verilmemelidir.

► Kalabalık bir ortamda iseniz daha sakin bir ortama geçilmeli ve ona neden isteklerinin gerçek- leşmeyeceğini anlatılmalıdır.

► İstek ve ihtiyaçlarını ağlayarak yaptırmaya çalışan çocuklarınıza daha uygun isteme şeklini an- latılmalı ve bu birkaç örnekle pekiştirilmelidir.

► Çocuk öfkelendiği zaman kendine, başkasına ya da eşyalara zarar veriyorsa ona sıkıca sarılıp sakinleşmesini beklenmelidir.

► Çocuklar kesinlikle etiketlenmemelidir.

► Çocukların izledikleri programların ya da oynadıkların oyunların içerikleri ebeveynler tarafından bilinmelidir.

► Sakinleştikleri zaman onunla konuşulmalı ve öfke yerine geçebilecek uygun yöntemlere karar verilmelidir (Seni çok seviyorum ama isteklerini bu şekilde ifade etmek doğru değildi. Hadi biraz düşünelim bu isteğini hangi yöntemlerle dile getirebilirdin).

► En önemli şeylerden birisi de ailenin duygularını ifade ediş şeklidir. Bu ifade çocukların model alabileceği nitelikte olmalıdır.

► Anne baba olarak çocuğa yaklaşım biçiminde ortak ve tutarlı bir tutum içinde olunmalıdır.

► Çocuklara yaklaşım biçiminin sağlıklı iletişim kuralları çerçevesinde olmasına özen gösterilmelidir.

► Çocuğa önemli olduğu hissettirilmelidir.

► Çocuğa sevgiyle yaklaşılmalı, ilgi gösterilmeli, desteklenmeli ve yüreklendirilmelidir.